شبکه ملی تشکل های مردم نهاد معلولان جسمی حرکتی چند بند از مطالبات افراد دارای معلولیت را از دولت چهاردهم خواستار شد.
امیر سیفی - عصر تشکل| شبکه ملی تشکل های مردم نهاد معلولان جسمی حرکتی چند بند از مطالبات افراد دارای معلولیت را از دولت چهاردهم و رئیس جمهور منتخب مردم ایران خواستار شدند. به گزارش عصر تشکل، متن این مطالبات افراد دارای معلولیت به شرح زیراست:
جناب آقای رئیس جمهور منتخب مردم ایران (دولت چهاردهم)
با سلام و تحیات به استحضار می رساند گروه های مختلف افراد دارای معلولیت سالیان سال است که مشکلات و خواسته های خود را به شیوه های گوناگون بیان نموده و رفع و حل آنها را مطالبه کرده اند و با وجود گام هایی که برداشته شده ولی هنوز زندگی افراد دارای معلولیت دچار دشواری های جدی در همه عرصه های اجتماعی می باشند و با وجود همه صبوری ها هنوز خواسته های برآورده نشده بر اقدامات انجام شده غلبه دارد. سختی های جسمی و روحی این عزیزان و خانواده هایشان بسیار زیاد است و مشقت های زندگی فردی و جمعی اشان بیشتر. نمی دانیم چقدر می توان همه را در اوج مشکلات به صبر فرا خواند . همه افراد دارای معلولیت خود را عضو این جامعه می دانند و در همه امور سیاسی و اجتماعی جامعه خود مشارکت داشته اند و به امید تغییر و تحول پای صندوق های رأی خواهند آمد، هر چند که بیشتر مکان های اخذ رأی برای آنها دسترس پذیر نیست. لازم است دولت چهاردهم منتخب که به زودی تشکیل می شود بر پایه وزاری دلسوز و فعال و فهیم بتواند در زمینه های مختلف برنامه ریزی و تصمیم گیری جدی نماید تا زندگی معلولان بهبود یابد.
آمار افراد دارای معلولیت در جهان:
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۲۰۲۳، حدود ۱۵ درصد از جمعیت جهان تقریباً یک میلیارد نفر به عنوان افراد معلول شناخته میشوند. این افراد ممکن است با یک یا چند نوع معلولیت روبرو باشند که شامل معلولیت حرکتی، بینایی، شنوایی، ذهنی و یا معلولیتهای دیگر مانند معلولیتهای شناختی است که آنان را به پرتعدادترین اقلیت دنیا تبدیل کرده است.
از بین جمعیت افراد دارای معلولیت فقط ۲۰ درصد در کشورهای توسعهیافته و ۸۰ درصد باقی در کشورهای درحالتوسعه زندگی میکنند.
لازم به ذکر است که تعداد افراد دارای معلولیت در جهان در حال افزایش است. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، این تعداد از حدود ۵۴۰ میلیون نفر در سال ۱۹۹۰ به ۱ میلیارد نفر در سال ۲۰۲۳ رسیده است؛ این افزایش به دلیل عوامل مختلفی از جمله افزایش جمعیت جهان، افزایش امید به زندگی و همچنین افزایش آگاهی از مسائل مربوط به معلولیت است.
همچنین افراد دارای معلولیت در سنین پایینتر بیشتر از سنین بالاتر هستند. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، حدود ۴۱ درصد از افراد دارای معلولیت در سنین زیر ۱۵ سال هستند. این به این دلیل است که بسیاری از معلولیتها در دوران کودکی ایجاد میشوند، مانند معلولیتهای ناشی از تولد، بیماری یا تصادف.
آمار معلولان ایران: تا سال 1401 یک میلیون و ۶۰۰ هزار معلول در بانک اطلاعاتی سازمان بهزیستی سطح کشور ثبت شده است و این در حالی است که این تعداد آمار معلولانی است که به سازمان بهزیستی مراجعه داشتهاند و آمار دقیقی از سایر افراد معلول در کشور نداریم. برخی بررسی ها بر اساس تخمین سازمان بهداشت جهانی بالغ بر 3 میلیون نفر افراد دارای معلولیت را در ایران ذکر می کنند.
مهمترین مواردی که به چشم می خورد و انجام آن به شکوفایی توانمندی جمعیت این گروه منجر می شود به شرح زیر می باشد؛
1. قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت مصوب 1396 تاکنون به طور ناقص و با بودجه ای کاملا ناکافی اجرا شده است. لازم است دولت اهتمام ویژه ای نماید تا تمام دستگاه های مشمول این قانون به اجرای کامل آن بپردازند و در پیگیری و نظارت این قانون تلاش بیشتری نماید و عاملان اجرایی بدون هیچ اغماص و اعمال سلیقه ای جدی تر به اجرای سراسری این قانون بپردازند. چرا که چشم امید همه معلولان و خانواده هایشان به اجرای تک تک ماده ها و تبصره های این قانون است.
2. در دولت جدید ضروریست که در تصمیم گیری ها و تصمیم سازی ها و نیز نظارت ها و پیگیری ها از همه سازمان ها و گروه های دارای معلولیت؛ جسمی حرکتی، نابینا، ناشنوا، کم توان ذهنی و اعصاب و روان و خانواده هایشان بهره مند شود و با یاری و همفکری آنها به حل مستقیم مسائل آنها بپردازند. در واقع هیچ تصمیمی بدون ما و برای ما گرفته نشود. بهترین حالت برای این قضیه لازم است تمامی وزرا و روسای سازمان ها، مشاورانی از افراد دارای معلولیت داشته باشند تا در تصمیم گیری ها و تصمیم سازی ها از رایزنی آنها بهره مند شوند و نیز در سازمان های اصلی و متولی افرادی منصوب شوند که دارای معلولیت و دردآشنای این حوزه باشند و با توجه به وجود نخبگان و توانمندان دارای معلولیت این مهم می تواند رخ بدهد.
3. دسترس پذیری و مناسب سازی با هدف حضور حداکثری و ارتقای مشارکت افراد دارای معلولیت در جامعه بسیار با اهمیت تلقی می گردد که متأسفانه سیر این حرکت و شیوه این حرکت کافی، دقیق و فنی نمی باشد و این موانع پیش روی معلولان باعث عدم حضور و مشارکت در تمام عرصه های جامعه شده است. حرکت اصلی مناسب سازی سال هاست که آغاز شده است ولی در دوره های بعدی دچار وقفه شد. در این خصوص لازم است تا طبق تبصره ماده 2 قانون حمایت از حقوق معلولان، بودجه لازم برای دستگاه های مشمول در نظر گرفته شود و در وظایف یا ساختار سازمانی این مهم تعریف گردد و جایگاه دسترس پذیری در دستگاه ها قانونی شود تا امر نظارت نیز میسر گردد.
4. مشکلات بیکاری و عدم اشتعال پایدار افراد دارای معلولیت از اهم مسایل است و استخدام های حداقلی دولتی جوابگوی درصدد بالای بیکاری این افراد نیست و در این خصوص حتما باید اقدامات جدی انجام گیرد و بخش خصوصی در این زمینه با ایجاد بسترهای لازم ورود پیدا کند و فصل کارآفرینی و اشتغال قانون حمایت از حقوق معلولان به طور کامل اجرا گردد و به ویژه ماده ۱۰ این قانون که تا کنون اجرا نشده هر چه سریعتر در اولویت اقدام قرار گیرد که بیان می دارد وزارت رفاه، مکلف است در قالب اعتبارات مصوب سازمان، صندوق حمایت از فرصتهای شغلی افراد دارای معلولیت تحت پوشش را ایجاد و اساسنامه آن را سه ماه پس از ابلاغ این قانون تهیه و جهت تصویب به هیأت وزیران ارسال نماید. در سال جاری اولین آزمون استخدامی ویژه افراد دارای معلولیت برگزار شده است که قرار است منتج به استخدام ۴هزار ۳۲۶نفر از مددجویان در ۹۰ شغل در ۴۶ دستگاه اجرایی در کشور شود. این در حالی است که تعداد معلولان جویای کار بر حسب مدرک تحصیلی را 19 هزار و 735 نفر از معلولان در 5 مقطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و ... را عنوان کرده اند. در بخش کاردانی 4310 نفر، کارشناسی 12 هزار و 137 نفر، کارشناسی ارشد 2793 نفر، تحصیلات حوزوی 198 نفر، دکترا یا بالاتر 297 نفر از معلولان متقاضی جویای کار بر حسب مدرک تحصیلی هستند.
5. فقدان مسکن مناسب برای افراد دارای معلولیت از جمله مشکلات جدی است که با وجود فصل ششم با عنوان مسکن هنوز اقدام جدی برای تأمین این نیاز مهم انجام نشده است و دولت باید در این زمینه برنامه جدی تری را انجام دهد تا این افراد و خانواده هایشان سرپناهی برای زندگی داشته باشند و هزینه بسیار زیاد بی مسکنی آنها را در شرایط دشوار قرار ندهد. تعداد ۴۷هزار و ۲۷۸ واحد مسکن در دولت سیزدهم تحویل مددجویان شده است که هنوز فاصله زیادی تا تأمین مسکن برای معلولان بدون خانه دارد.
6. تأمین نیازهای معیشتی این افراد بسیار اهمیت دارد و در صورت حل این مسائل می تواند زندگی این افراد و خانواده آنها را بهبود ببخشد. هزینه های افراد دارای معلولیت به خاطر شرایطی که دارند بیش از افراد جامعه است. زیر خط فقر ماندن این افراد شایسته این نظام نیست و این مستمری ها و مبالغ ناچیز رفع کننده مشکلات فراوان آنها برای داشتن یک زندگی متعادل نمی باشد. بسیاری از این افراد هیچ گونه بیمه پایه و حقوق بازنشستگی ندارند. در این خصوص اجرای کامل ماده 27 قانون حمایت از حقوق معلولان رافع این وضعیت است و طبق این ماده دولت مکلف است کمک هزینه معیشت افراد دارای معلولیت بسیار شدید و یا شدید فاقد شغل و درآمد را به میزان حداقل دستمزد سالانه تعیین و اعتبارات لازم را در قوانین بودجه سنواتی کشور منظور نماید. پرداختی کنونی به افراد دارای معلولیت: 1نفره: 993/720 تومان، 2 نفره: 1/419/600 تومان، 3 نفره: 1/987/440 تومان، 4 نفره: 2/555/280 تومان، 5 نفره: 3/123/120 تومان است و این شامل همه معلولان نمی شود و سازمان بهزیستی به یک میلیون و پانصد هزار نفر از افراد تحت پوشش خود مستمری پرداخت می کند که از همه گروه ها می باشند.
7. درمان و لوازم و خدمات توانبخشی افراد دارای معلولیت از موارد همیشه لازم و ضروری زندگی آنهاست و لازم است دولت جدید تدابیر اساسی را برای رفع این نیازها با اتکا به تولید داخلی باکیفیت و معافیت های خارجی جهت استفاده مستقیم این افراد بیاندیشد و نیز تدبیری اتخاذ شود تا شرکت های بیمه، لوازم و خدمات توانبخشی را تحت پوشش خود قرار دهند. برای مثال از سوی سازمان بهزیستی هر 5 سال یک ویلچر به افراد ویلچری تعلق می گیرد.
8. نگهداری افراد دارای معلولیت از وظایف مهم خانواده ها می باشد و لازم است در این زمینه دولت تلاش نماید تا افراد دارای معلولیت حتی الامکان در خانه و نزد خانواده نگهداری شوند و از محیط خانواده دور نشوند. پرداخت هزینه حق پرستاری (پرداختی فعلی 000/100/2 تومان) و حق وسایل بهداشتی (پرداختی فعلی 000/600 تومان) این افراد با واقعیت های زندگی آنها بسیار فاصله دارد و باید ترمیم گردد وتازه همه افراد دارای معلولیت این حق پرستاری و حق وسایل بهداشتی را دریافت نمی کنند و 148 هزار خانوار پشت نوبتی حق پرستاری هستند.
9. معلولان جامعه همواره در تلاش و تکاپو بوده اند تا بهترین ها باشند قهرمانی های آنها در عرصه ورزش، تلاش های ارزنده آنها در حوزه کسب و کار، آثار گرانبار آنها در حوزه های هنر و علم و دیگر عرصه ها نشان می دهد که اگر به این افراد توجه بیشتری گردد حتما جامعه از توانمندی های بسیار آنها متنفع خواهد شد و این افراد به طور قطع به توسعه ملی کشورمان یاری بسیار خواهد رساند .چنان که در تهران مجموعه ورزشی قمر بنی هاشم(ع)، ورزشگاه ویژه جانبازان و معلولین در سال 1390 ساخته شد و باید در تمام استان مانند این مجموعه ورزشی با امکانات کامل ساخته شود.
10. فرهنگ سازی و تغییر نگرش های ناروا و نادرست از طریق رسانه های جمعی کشور در حوزه افراد دارای معلولیت نیز ضرورت دارد که می تواند شرایط حضور این افراد را در تمام عرصه ها فراهم سازد و از رفتارهای غلط نسبت به این افراد خودداری نماید. دستگاه ها و سازمان های فرهنگی باید در این زمینه جدی تر و فراتر از قانون ورود نمایند تا حقوق اسلامی و انسانی این افراد تأمین گردد و جایگاه اجتماعی این افراد ارتقا یابد و از تبعیض و تحقیر این افراد خودداری گردد.
11. ساماندهی حمل و نقل عمومی درون شهری و برون شهری برای سهولت تردد و حضورشان در جامعه بسیار اهمیت دارد و باید دولت تمام تلاش خود را نماید تا سامانه های حمل و نقل در تمام نقاط ایران متناسب با وضعیت آنها ایجاد و توسعه یابد. چنان که در تهران سامانه حمل و نقل معلولین و جانبازان در سال 1391 ساخته شده است و باید در تمام مراکز استان ها و شهرهای بزرگ مانند این سامانه با امکانات کامل برای استفاده افراد دارای معلولیت ساخته شود.
12. ارائه آموزش ها و مهارت های مختلف برای افراد دارای معلولیت در جهت آماده شدن آنها برای حضور فعال در جامعه بسیار اهمیت دارد که ایجاب می کند دولتمردان جدید در این جهت برنامه های خود را اعلام و اجرا نمایند. دانشگاه های و مراکز آموزش عالی و فنی حرفه ای در این زمینه باید تلاش بیشتری نمایند تا از استعدادهای بسیار والای این افراد در توسعه ایران اسلامی استفاده بهینه گردد.
13. استفاده دولت از توانمندی بخش خصوصی و مردمی جهت حل مسائل این حوزه که می تواند مسائل مربوط به آموزش، درمان، توانبخشی، مسکن، اشتغال و غیره یاری رساند. اجرای دقیق قوانین مربوط به این حوزه ضرورت دارد و باید حمایت همه جانبه در این خصوص با ارائه امتیازات و مشوق ها در نظر گرفته شود.
14. رسیدگی جدی به اوقات فراغت افراد دارای معلولیت و تسهیل در گردشگری این افراد همراه با خانواده هایشان که امری مهم تلقی می گردد و صنعت گردشگری با حضور این افراد رونق بیشتری پیدا می کند. هتل ها و مراکز اقامتی و تفریحی و مناطق گردشگری باید برای این افراد دسترس پذیر شود. لارم به ذکر است هنوز در ایران برای سفرهای بین شهری، اتوبوس ویژه جابه جایی افراد ویلچری وجود ندارد و بسیار از آنها نمی توانند از امکانات حمل و نقل ریلی و هوایی بهره ببرند و نیم بها بودن این خدمات سفر تنها شامل معدودی از این افراد شده است. در سال 1402 تنها ۱۳۰ هزار کارت برای افراد دارای معلولیت شدید و خیلی شدید با رنج سنی ۱۸ تا ۶۰ سال، صادر شد.
15. توجه ویژه به بانوان و کودکان دارای معلولیت و کم توانان ذهنی و معلولان اعصاب و روان تا شرایط بهتری برای آنها و خانواده هایشان فراهم گردد و در این خصوص بحث پیشگیری از معلولیت ها نیز جدی گرفته شود.
16. ارائه لایحه اصلاحی قانون حمایت از حقوق همه افراد دارای معلولیت نیز الزامی است و موارد متعددی از قانون می باشد که نیاز به اصلاح دارد که باید این قضیه در اسرع وقت انجام گیرد.
17. در زمینه بازنشستگی معلولان لازم قانون بازنشستگی پیش از موعد معلولان مصوب سال 1368 باید اصلاح گردد و منطقی و علمی نیست که یک معلول 35 سال خدمت کند و قانون بازنشستگی باید بر اساس شرایط جسمی این افراد تنطیم و تصویب گردد.
دکترکامران عاروان
مدیرعامل جامعه معلولین ایران
و رئیس هیات مدیره شبکه ملی تشکل های مردم نهاد معلولان جسمی حرکتی